​

Doğumsal ben, bebek doğduğunda veya ilk 2 yaşa kadar ortaya çıkan, zamanla değişim gösterebilen kahverengi benlere verilen isimdir. Özellikle büyük çaplı olanların üzerinde ben kanseri gelişme riski olduğundan düzenli aralıklarla dermatologlar tarafından takipleri önerilir.

 

Doğumsal ben nedir?

Bebek doğduğunda vücudunda bulunan ve zaman içinde değişim gösterebilen kahverengi benlere verilen isimdir. Bu benlerden küçük çaplı olanlar, nadiren doğum sırasında mevcut olmayıp, yaşamın ilk 2 yılında ortaya çıkabilir ki bunlara “geç ortaya çıkan doğumsal ben” denir.

 

Doğumsal benler kaça ayrılır?

Doğumsal benler, çocuğun bedeni gelişip büyüdükçe, onunla orantılı olarak büyüme gösterir. Erişkin yaşta ulaşacakları nihai büyüklüklerine (çaplarına) göre 4 gruba ayrılır.

 

1.5 cm’den küçük olanlara “küçük doğumsal ben”

1.5-20 cm arasında olanlara “orta büyüklükte doğumsal ben”

20 cm’den büyük olanlara “büyük doğumsal ben”

40 cm’den büyük olanlara “dev doğumsal ben” denir.

 

Doğumsal benler ne sıklıkta görülür?

Küçük doğumsal benler yaklaşık olarak 100 doğumda bir, büyük olanlar 20.000 doğumda bir ve dev doğumsal benler 500.000 doğumda bir görülür.

 

Doğumsal benlerin görünümü nasıldır?

Küçük ve orta çaplı doğumsal benler genellikle keskin sınırlı, düz yüzeyli, açık ya da koyu kahverengi lekeler şeklinde, kimi zaman da üzeri pütürlü kahverengi kabartılar olarak ortaya çıkar. Üzerlerindeki renklerde farklılıklar (kahverengi tonları, siyah, gri) olabilir ve yüzeylerinde etraf deriden daha yoğun ve belirgin kıllar bulunabilir. Zaman içinde yüzeyde pütürlenme ya da mevcut kabartılarda belirginleşme ve kıllarda kalınlaşma görülebilir.

Büyük çaplı doğumsal benler, kahverengi ya da siyah renkli deriden kabarık plaklar şeklindedir, sıklıkla üzerlerinde “kaldırım taşı” benzeri kaba pütürler ve sert kıllar bulunur. Sıklıkla, açık-koyu kahve, siyah, gri gibi farklı renkler içerir.

Dev doğumsal benler, sırt gibi vücudun geniş bir yerinde yerleşir ve derinin büyük bir kısmını kaplar. Kahverengi ve siyah renkli minik ve büyük kabartılar, sert kıllar içerir.

Büyük ve dev doğumsal benlerin etrafında birkaç adet ya da çok sayıda küçük çaplı benler bulunabilir.

 

Doğumsal benler tehlikeli midir?

Doğumsal benlerin üzerinde nadir de olsa “melanom” adı verilen ben kanseri gelişebilir. Melanom gelişme riski benin büyüklüğü ile ilişkilidir. Küçük ve orta boydaki benler için risk çok düşüktür ve genellikle melanom ergenlik çağından sonra görülür. Büyük ve dev doğumsal benler için ise risk % 4.5-10’dur ve melanom ergenlik öncesi dönemde görülebilir. Özellikle baş, boyun ve sırtta yerleşen büyük ve dev doğumsal benlerin varlığında, “nörokütanözmelanozis” adı verilen ve beynin de etkilendiği hastalık görülebilir. Bu durumda sıklıkla ilk 3 yaş içerisinde bebekte sürekli bir uyuklama hali, huzursuzluk, tekrarlayan kusmalar ve epilepsi nöbetleri görülebilir.

 

Doğumsal benler nasıl takip edilmelidir?

Doğumsal benlerin takibi hastadan hastaya farklılık gösterir. Benin yerleşim yeri, büyüklüğü, kozmetik ve psikososyal açıdan yarattığı olumsuz etkileri göz önüne alınmalıdır. Küçük boyutlu ve düzgün yüzeyli, vücudun kolayca izlenebilecek bir alanına yerleşmiş olanlar düzenli aralıklarla (6 ay-1 yıl gibi) dermatologlar tarafından takip edilebilir. Takip, derinin üst tabakalarını incelemeyi sağlayan dermoskop adı verilen bir cihazla yapılır. Böylece bende potansiyel olarak oluşabilecek kanser gelişimi açısından meydana gelebilecek değişiklikler erken dönemde saptanabilir. Saçlı deri gibi takibi zor olan bölgelerdeki benler ise, gerekirse hemen cerrahi olarak çıkartılabilir. Büyük boyutlu, yüzeyi düzgün olmayan, hızla değişiklik gösteren benler sıklıkla en erken dönemde çıkartılmalıdır.

 

Doğumsal benlerin cerrahi olarak çıkartılması tehlikeli midir?

Benlerin çıkartılmasında bir tehlike yoktur, aksine kanser şüphesi taşıyan bir benin erken dönemde çıkartılması hayat kurtarabilir.

 

Doğumsal benlerin üzerinde kanser gelişme riski azaltılabilir mi?

Güneş ışığı deri kanseri gelişimi için risk faktörüdür. Dolayısıyla, ben veya benleri ve giysi dışında kalan derinin tamamını güneş ışığından korumalıdır. Saat 10:00-17:00 arasında kızgın güneş altına çıkmamalı, çıkmak zorunda kalındığında ise en az 30 koruma faktörlü güneşten koruyucu kremler kullanılmalı, geniş kenarlı şapka ve giysilerle çıplak ten örtülmeye çalışılmalıdır.